Rik (33) en Carolina (29), architecten, zijn Europese 'gelukzoekers' in Brazilië. Drie maanden geleden kwamen ze samen naar São Paulo. Van tevoren hadden ze Braziliaanse bureau's hun portfolio's toegestuurd, maar geen antwoord gekregen. Rik: 'Toen hebben we onze koffers maar gewoon gepakt.'
Europeanen, getroffen door de crisis, zien Brazilië als een kans. Dankzij het WK van 2014, de Olympische Spelen in 2016 en de gevonden olievoorraden voor de kust is het aantal aanvragen voor werkvergunningen van buitenlanders het afgelopen jaar verdriedubbeld. Maar nog lang niet alle geïnteresseerden hebben een werkvergunning kunnen krijgen.
Er is werk genoeg voor specialisten. Brazilië komt jaarlijks alleen al dertigduizend ingenieurs tekort, met name in de energiesector en de bouw. Afgelopen jaar kregen vijfduizend buitenlandse ingenieurs een (veelal tijdelijke) vergunning van het ministerie van arbeid, volgens de raad van ingenieursschap, architectuur en landbouw, Confea. Dat was 40 procent meer dan in de jaren ervoor.
Ook in de architectenbranche, een bloeiende bedrijfstak dankzij grote infrastructurele projecten in het moderne Brazilië, is de vraag naar medewerkers hoog. Een gerenommeerde architectenbureau als UNA Arquitetos krijgt sinds de crisis in de EU dagelijks portfolio's toegestuurd door werkloze architecten, met name vanuit Europa.
Ook Rik was een jaar eerder zijn baan kwijtgeraakt. Carolina, Portugese, heeft haar baan opgezegd bij een architectenbureau in Delft.
Maar of ze verstandig gehandeld hebben, is de vraag. Fernanda Barbara van UNA: 'Onze verwachtingen zijn enorm. Maar de realiteit is lastig.' Brazilië kent dezelfde strenge regelgeving als Europa. Wie een buitenlander in dienst wil nemen, moet aantonen dat diens specialiteit in Brazilië ontbreekt. Het bedrijf is daarnaast verplicht een Braziliaan aan te nemen om getraind te worden voor de kennisoverdracht. De buitenlandse werknemer moet zijn diploma's laten vertalen, wat tussen de 4000 en 6000 euro kost.
En dan nog houdt Brazilië veelal de deur dicht om die diploma's te erkennen, ter bescherming van de eigen arbeidsmarkt. Veel portfolio's en cv's verdwijnen direct in de la, om daar nooit meer uit te komen. Zeker in de architectenbranche wordt de beroepsgroep afgeschermd.
Bovendien zijn de architectenbureau's niet geneigd architecten legaal in dienst te nemen, zo ondervonden Rik en Carolina. De door hen benaderde bureau's werken niet met officiële contracten. De twee kwamen al snel terecht bij een bureau dat vrijwel alleen maar buitenlanders - illegaal - in dienst heeft. Onder hen Portugezen, Spanjaarden en Latijns-Amerikanen. Rik: 'Sommigen beweren dat het bedrijf niet alleen in ons geïnteresseerd is vanwege onze goede opleiding, maar vooral om onze illegale arbeidsstatus: wij kunnen geen proces aanspannen tegen de werkgever.'
Iedereen leeft hier bij de dag, zonder verzekeringen, zegt Rik. 'De architect rekende ons voor dat we met 10 euro per uur ieder, met lange dagen, ruim 1700 euro zouden kunnen verdienen en we rekenden ons rijk. Maar in werkelijkheid verdienen we maar de helft, omdat er constant vakantiedagen tussendoor komen. En São Paulo is hartstikke duur. We zitten hier voorlopig op een toeristenvisum, kunnen geen bankrekening openen en wonen in een studentenflat.'
De twee hopen op een studentenvisum, maar ook dan werken ze illegaal. Rik: 'Ik werk momenteel aan een leuk project, een theater, maar niemand mag mijn naam weten. Ik zou het toch ook wel fijn vinden als ik hier ooit officieel architect kan zijn.'
De namen Rik en Carolina zijn om privacyredenen gefingeerd.
bron: http://www.trouw.nl/tr/nl/4492/Nederlan ... nsen.dhtml